Οι παροιμίες σας βοηθούν να καταλάβετε πώς σκέφτονται οι Έλληνες. Το τραγούδι που σας παρουσιάζουμε σήμερα λέγεται «Παροιμίες». Γράφτηκε το 1987 από τη Μελίνα Τανάγρη. Περιέχει 11 γνωστές ελληνικές παροιμίες. Ακούγοντας ελληνικά τραγούδια όχι μόνο απολαμβάνετε τη μουσική αλλά και μαθαίνετε πολλά για την ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό. Έτσι θα έχετε «μ’ έναν σμπάρο δυο τρυγόνια».
Οι παροιμίες είναι σύντομες στερεοτυπικές φράσεις που εκφράζουν μια αλήθεια για τη ζωή. Με λίγες λέξεις μπορούν να μας διδάξουν, να μας συμβουλεύσουν, να μας καθοδηγήσουν, να μας κάνουν να σκεφτούμε. Στις παροιμίες μπορούμε να βρούμε ζωηρές εικόνες και μεγάλη φαντασία. Περνούν προφορικά από γενιά σε γενιά, αλλά υπάρχουν παροιμίες με παρόμοια σημασία σε πολλές γλώσσες με διαφορετικά λόγια.
Παρακάτω μπορείτε να βρείτε τις 11 παροιμίες και τη σημασία τους. Δεν είναι πάντα εύκολο να μεταφράζουμε παροιμίες σε άλλη γλώσσα, αλλά προσπαθήσαμε να σας δώσουμε «λίγο πολύ κυριολεκτικές» μεταφράσεις κάθε ελληνικής παροιμίας στα αγγλικά.
1. Των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν: Οι σοφοί άνθρωποι παίρνουν προφυλάξεις. Οι προνοητικοί και συνετοί άνθρωποι έχουν το πλεονέκτημα.
2. Φύλαγε τα ρούχα σου, να ‘χεις τα μισά: Πρέπει να προσέχεις τα πράγματά σου αλλά, ακόμη κι αν είσαι πολύ προσεκτικός, πάλι να περιμένεις κάποιες απώλειες.
3. Όσα δεν φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια: Κάποιος προσποιείται[1] ότι περιφρονεί[2] κάτι που δεν μπορεί να έχει ή να πετύχει.
4. Όπου ακούς πολλά κεράσια, κράτα και μικρό καλάθι: Να είστε επιφυλακτικοί[3] με τα μεγάλα λόγια και τις μεγάλες προσδοκίες. Μην ενθουσιάζεστε από κούφιες υποσχέσεις.
5. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα: Ό,τι και να κάνετε, θα είναι κακό. Βρίσκεστε σε αδιέξοδο[4].
6. Η καλή μέρα από το πρωί φαίνεται: Μια καλή αρχή φέρνει ένα καλό τέλος. Δεν είναι παράξενο που είναι κακή μέρα αφού ξεκίνησε στραβά.
7. Και ο άγιος φοβέρα θέλει: Καμιά φορά χρειάζεται να φοβίσεις κάποιον για να πετύχεις αποτελέσματα. Δεν πετυχαίνεις τον στόχο σου αν το άτομο που μπορεί να σε βοηθήσει δεν φοβάται τις συνέπειες από την άρνησή του να σε βοηθήσει.
8. Ή στραβός είναι ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε: Πρέπει να κάνουμε κάτι λάθος ή ο Θεός μας τιμωρεί. Δεν θέλουμε να κατηγορήσουμε κανέναν ή δεν ξέρουμε ποιος φταίει γι’ αυτό.
9. Όποιος βιάζεται σκοντάφτει: Αν προσπαθήσεις να κάνεις κάτι πολύ γρήγορα, θα συναντήσεις εμπόδια που θα οδηγήσουν σε καθυστερήσεις και αποτυχία.
10. Το γοργόν και χάριν έχει: Καλύτερα να κάνεις κάτι γρήγορα και αμέσως.
11. Όπου λαλούν πολλοί κοκόροι αργεί να ξημερώσει: Αν πολλά άτομα προσπαθούν να πάρουν τον έλεγχο σε μια δουλειά, το τελικό αποτέλεσμα μπορεί να καθυστερήσει ή να καταστραφεί.
Τώρα ακούστε το τραγούδι και διαβάζετε παράλληλα τους στίχους:
| Πριν πεινάσουν μαγειρεύουν των φρονίμων τα παιδιά | Children of wise parents cook before they get hungry |
| και τα ρούχα τους φυλάνε για να έχουν τα μισά. | and take care of their clothes so that they can keep half of them. |
| Αλλά εγώ που δεν τους μοιάζω όλα τα ’παιξα στα ζάρια, | But I don’t look like them, I gambled everything. |
| τώρα σαν την αλεπού τα κάνω κρεμαστάρια. | Now like a fox I consider them unworthy |
| Μου ’πες για πολλά κεράσια κι έχω φτάσει μέχρι εδώ, | You promised me many cherries and I have arrived here, |
| μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα, το καλάθι μου αδειανό. | ahead a cliff, behind a creek, my basket is still empty. |
| Μια καλή κι ωραία μέρα θα φανεί απ’ το πρωί, | A good and nice day will show itself from the morning onwards |
| ο άγιος ήθελε φοβέρα κι εγώ του ’πα προσευχή. | The saint wanted to be threatened but I prayed to him. |
| Ή στραβός είν’ ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε, | Either the seashore is crooked or we sail unevenly |
| κάποιο λάκκο έχει η φάβα, πέφτω και τσακίζομαι. | There is a pit in the fava bean dip, I fall in and crash down.[5]
|
| Μα αν δεν πάθεις πώς θα μάθεις μέσ’ σε τούτη τη ζωή, | If you didn’t suffer, how would you learn in this life, |
| αν ο σκύλος είν’ χορτάτος τότε η πίτα είναι μισή. | If the dog is full, then the pie is half eaten.[6] |
| Όποιος βιάζεται σκοντάφτει, το γοργόν και χάριν έχει, | Who is in a hurry tackles, being fast is graceful |
| λάλησαν πολλά κοκόρια κι έτσι άργησε να φέξει. | many cocks crowed, so dawn arrived late |
| Μα το ένα φέρνει τ’ άλλο και οι Χιώτες παν δυο δυο, | But one thing leads to another and people from Chios walk two by two[7] |
| εσύ τράβα με κι ας κλαίω, έχω κι άλλα να σου πω. | play hard to get, Ι have more to tell you |
| Που λες την είχα από μικρή μια έμφυτη αντιπάθεια | well, since I was little I have had an innate aversion |
| για παροιμίες και ρητά και τη δασκαλοπάθεια. | to proverbs and sayings and moralism. |
| Μα με το διάβα του ο καιρός και τα γυρίσματά του | But over the years and with its twists and turns |
| μ’ αφήνει έκθαμβη μπροστά στα αποφθέγματά του. | time leaves me stunned over its wise sayings. |
| Γράφει σενάρια τολμηρά στη μέση του κυκλώνα, | It writes bold scenarios in the middle of the cyclone |
| σκαρώνει μπέρδεμα σωστό και να ’μαι στον αγώνα. | It is up to a real mess and here I am struggling |
| Με τ’ άγριο μάτι του κοιτά αν έπεσα ακόμα | With its wild eye its looks whether I have already fallen down |
| να δικαιώσει το ρητό και να με κάνει λιώμα. | to justify the saying and to wipe me out. |
| Και δε μου μένει πια παρά υποταγή κι ελπίδα | And I have no option but to obey and hope |
| αφού γι’ ακόμα μια φορά την προκοπή μου δεν είδα. | since once again I had no success. |
Θέλετε να μάθετε περισσότερες παροιμίες; Κάντε κλικ εδώ για να διαβάσετε το άλλο άρθρο μας: «10 σημαντικές ελληνικές παροιμίες».
[1] προσποιούμαι = κάνω ψέματα ότι, παίζω ρόλο
[2] περιφρονώ = σνομπάρω, απαξιώνω, δείχνω ότι δεν αξίζει
[3] επιφυλακτικός/-ή/-ό = προσεκτικός, διστακτικός
[4] το αδιέξοδο = δρόμος χωρίς συνέχεια, δύσκολη κατάσταση χωρίς λύση
[5] “There is a catch in it” “There is a fly in the ointment”.
[6] You can’t have one’s cake and eat it too. It is said about two mutually incompatible things.
[7] It is said for two persons going everywhere together.
