cyclades greece

Αποκαλύπτοντας το καλύτερο μυστικό της προϊστορικής Ελλάδας: τα μυστηριώδη νησιά Κέρος και Δασκαλιό

NOTE; If you also want to listen to the text, to improve your listening Skills, then click below

+++++++++++++++

++++++++++++++++

Ο Κυκλαδικός Πολιτισμός

cyclads map 1Ο μυκηναϊκός, ο μινωικός και ο κυκλαδικός πολιτισμός, που ανήκουν στην προϊστορία λόγω της απουσίας γραφής, προϋπήρχαν της κλασικής Ελλάδας και άκμασαν στο Αιγαίο κατά την Εποχή του Χαλκού, περίπου μεταξύ 3000 και 1200 π.Χ..

Αυτοί οι πρώιμοι πολιτισμοί έθεσαν τα θεμέλια για την ελληνική τέχνη, την αρχιτεκτονική και τις κοινωνικές δομές, οι οποίες θα επηρέαζαν αργότερα την κλασική Ελλάδα. Ο κυκλαδικός πολιτισμός, ο οποίος άκμασε στο Αιγαίο Πέλαγος κατά την 3η χιλιετία π.Χ., είναι ιδιαίτερα γνωστός για τα χαρακτηριστικά μαρμάρινα ειδώλιά του.

Αυτά τα μικρά, αφηρημένα αγάλματα έχουν από καιρό κεντρίσει το ενδιαφέρον των αρχαιολόγων και υπάρχει μεγάλη συζήτηση σχετικά με τη λειτουργία τους. Ήταν αναπαραστάσεις θεοτήτων; Ιερά είδωλα για τελετουργίες; Ή ίσως ακόμη και παιδικές κούκλες; Αν και δεν έχουν συμφωνήσει μεταξύ τους οι επιστήμονες, ένας αρχαιολογικός χώρος – η Κέρος, μαζί με το κοντινό νησάκι Δασκαλιό – έχει δώσει συναρπαστικά στοιχεία για τη λειτουργία των ειδωλίων.

Τα νησιά: Κέρος και Δασκαλιό

Η Κέρος, ένα ακατοίκητο νησί 10 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Νάξου, και το Δασκαλιό, μια μικρή βραχονησίδα στα ανοικτά της ακτής της, παίζουν σημαντικό ρόλο στην ιστορία του κυκλαδικού πολιτισμού.

Τη δεκαετία του 1960, ο διάσημος αρχαιολόγος λόρδος Colin Renfrew επισκέφθηκε για πρώτη φορά τα νησιά αυτά και έκανε μια αξιοσημείωτη ανακάλυψη. Στην Κέρο, αποκάλυψε έναν τεράστιο λάκκο που κάποτε ήταν γεμάτος με εκατοντάδες κυκλαδικά ειδώλια. Πολλά ήταν σπασμένα σε κομμάτια, υποδηλώνοντας μια σκόπιμη πράξη και όχι μια απλή καταστροφή.

Μεταγενέστερες ανασκαφές μεταξύ 2015 και 2018, με επικεφαλής μια ομάδα από την Ελλάδα, την Κύπρο και το Πανεπιστήμιο του Cambridge, αποκάλυψαν ακόμη περισσότερα για αυτόν τον μυστηριώδη χώρο.

Στο Δασκαλιό, που κάποτε ήταν ένας άγονος βράχος, είχαν κατασκευαστεί σημαντικά κτίρια πριν από περίπου 4.500 χρόνια. Μεταξύ των ευρημάτων ήταν μια μαρμάρινη σκάλα, μεγάλοι τοίχοι αντιστήριξης και δείγματα ενός εξελιγμένου οικισμού, γεγονός που υποδηλώνει ότι αυτό το μικροσκοπικό νησί έπαιζε σημαντικό ρόλο στον αρχαίο κόσμο του Αιγαίου.

 

Οι παράνομες ανασκαφές και ο αντίκτυπός τους στην κυκλαδική τέχνη

Πριν από τις επιστημονικές ανασκαφές, τα νησιά είχαν λεηλατηθεί. Οι αρχαίες ελληνικές αρχαιότητες συχνά κλάπηκαν και πουλήθηκαν στη μαύρη αγορά, με ειδώλια να φτάνουν τα εκατομμύρια δολάρια σε δημοπρασίες. Ενώ πολλά άθικτα αγάλματα είχαν αφαιρεθεί, τα σπασμένα κομμάτια που είχαν μείνει πίσω είχαν μικρή αξία για τους πλιατσικολόγους. Αυτά τα πεταμένα θραύσματα έγιναν ζωτικά στοιχεία για τους αρχαιολόγους, οι οποίοι άρχισαν να μελετούν λεπτομερέστερα τον χώρο.

Χρησιμοποιώντας προηγμένη τεχνολογία, όπως drones και τρισδιάστατα μοντέλα, οι αρχαιολόγοι αποκάλυψαν ακόμη περισσότερα για το Δασκαλιό. Εκτός από τα θραύσματα ειδωλίων, βρήκαν χιλιάδες κομμάτια κεραμικής, καθώς και εργαλεία από οψιδιανό και σπάνια ορυκτά από άλλα νησιά. Οι ανακαλύψεις αυτές υποδηλώνουν ότι η περιοχή ήταν εμπορικό κέντρο, με υλικά που προέρχονταν από όλο το Αιγαίο. Επιπλέον, βρέθηκαν ίχνη χαλκού, βασικού συστατικού για την παρασκευή του μπρούντζου, γεγονός που υποδηλώνει ότι εδώ γινόταν επίσης μεταλλοτεχνία.

 

Η σημασία του Δασκαλιού: Θρησκευτικό ή εμπορικό κέντρο;

Οι ανακαλύψεις στο Δασκαλιό οδηγούν σε διάφορα ενδιαφέροντα ερωτήματα. Τι σκοπό εξυπηρετούσε αυτό το μικρό, άγονο νησί; Οι περίτεχνες μαρμάρινες κατασκευές και η προηγμένη τεχνολογία, όπως ένα αποχετευτικό σύστημα, υποδηλώνουν ότι δεν ήταν ένας τυπικός οικισμός. Αντίθετα, μπορεί να ήταν ιερό ή θρησκευτικό κέντρο, που ίσως χρησίμευε ως τόπος προσκυνήματος για ανθρώπους από άλλα νησιά. Η παρουσία σπασμένων ειδωλίων, πολλά από τα οποία είχαν σκόπιμα σπάσει πριν μεταφερθούν στο Δασκαλειό, υποστηρίζει αυτή τη θεωρία. Ορισμένοι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι αυτά τα ειδώλια αποτελούσαν μέρος τελετουργικών προσφορών, σαν φόρος τιμής στους θεούς ή ένα σύμβολο σεβασμού.

Η θέση του νησιού εγείρει επίσης ενδιαφέροντα ερωτήματα σχετικά με το αρχαίο θαλάσσιο δίκτυο στο Αιγαίο. Για να μεταφέρουν υλικά όπως το μάρμαρο από τη Νάξο, οι κάτοικοι της Κέρου και του Δασκαλιού πρέπει να ήταν επιδέξιοι ναυτικοί. Ορισμένοι ερευνητές εικάζουν ότι τα νησιά συνδέονταν με μια χερσαία γέφυρα, διευκολύνοντας τη μεταφορά αγαθών και ανθρώπων. Η ύπαρξη ενός φυσικού λιμανιού στην Κέρο και η ανακάλυψη μιας μεγάλης σκάλας στο Δασκαλιό ενισχύουν αυτή τη θεωρία.

 

Ένας θαλάσσιος πολιτισμός και η πρώιμη παραγωγή μπρούντζου

Η παρουσία ξενόφερτων υλικών -όπως ορυκτά από όλα τα κυκλαδίτικα νησιά- υποδηλώνει ότι η Κέρος και το Δασκαλιό ήταν κεντρικά σημεία ενός ευρύτερου εμπορικού δικτύου. Τα νησιά μπορεί να λειτούργησαν ως κέντρο για την παραγωγή και τη διανομή του μπρούντζου, ο οποίος απαιτούσε χαλκό και κασσίτερο. Η ανακάλυψη εργαλείων μεταλλοτεχνίας και ενδείξεων τήξης χαλκού ενισχύει περαιτέρω την ιδέα ότι το Δασκαλιό ήταν κέντρο παραγωγής χαλκού.

Επιπλέον, οι αρχαιολόγοι έχουν βρει ενδείξεις γεωργίας στα νησιά, με υπολείμματα σύκων, ελιών, σταφυλιών και άλλων καλλιεργειών που πιθανότατα προέρχονταν από πιο εύφορες περιοχές. Αυτό υποδηλώνει ότι άνθρωποι από άλλα νησιά, ιδιαίτερα από τα κοντινά Κουφονήσια, μπορεί να επισκέπτονταν την Κέρο και το Δασκαλιό για εμπόριο, θρησκευτικούς σκοπούς ή κοινωνικές συγκεντρώσεις.

 

Ποια ήταν η λειτουργία των κυκλαδικών ειδωλίων;

cycladic sculptureΌσον αφορά τα κυκλαδικά ειδώλια, οι σπασμένες μορφές τους εγείρουν περαιτέρω ερωτήματα. Η σκόπιμη καταστροφή τους υποδηλώνει ότι τα ειδώλια μπορεί να χρησιμοποιούνταν σε τελετουργίες. Ίσως συμβόλιζαν τους κατοίκους των κυκλαδίτικων νησιών και το σπάσιμό τους ήταν μια χειρονομία σεβασμού, όχι εχθρότητας. Τα ειδώλια μπορεί να αποτελούσαν μέρος μιας ευρύτερης πολιτιστικής ή θρησκευτικής πρακτικής, συνδεδεμένης με το ρόλο του νησιού ως κέντρου τελετουργικής δραστηριότητας.

Κυκλαδικό κέντρο πολιτισμού και καινοτομίας

 

Οι ανακαλύψεις στην Κέρο και το Δασκαλιό ρίχνουν νέο φως στον κυκλαδικό πολιτισμό, αποκαλύπτοντας μια κοινωνία που ήταν προηγμένη στην τέχνη, την αρχιτεκτονική, το εμπόριο και τη μεταλλοτεχνία. Τα νησιά ήταν πιθανότατα μέρος ενός ευρύτερου θαλάσσιου δικτύου που συνέδεε τον κόσμο του Αιγαίου. Είτε η Κέρος και το Δασκαλιό χρησίμευαν ως θρησκευτικά κέντρα, είτε ως εμπορικοί κόμβοι, είτε και τα δύο, ήταν σαφώς αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής και τεχνολογικής ανάπτυξης των Κυκλαδιτών.

 

Τροφή για σκέψη

Αν και ίσως ποτέ δεν καταλάβουμε πλήρως το ακριβές νόημα πίσω από τα κυκλαδικά γλυπτά και την ίδια την τοποθεσία, η ανασκαφή της Κέρου και του Δασκαλιού προσφέρει μια συναρπαστική ματιά στην πρώιμη ιστορία του ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Ο κυκλαδικός πολιτισμός, με την ξεχωριστή τέχνη και τις προηγμένες τεχνολογίες του, έθεσε τα θεμέλια για πολλούς από τους μεγάλους πολιτισμούς που ακολούθησαν στο Αιγαίο, όπως ο Μινωικός και ο Μυκηναϊκός πολιτισμός.

Το μυστήριο αυτών των νησιών και τα μαρμάρινα έργα τέχνης τους είναι μια υπενθύμιση του συναρπαστικού και διαρκούς μυστηρίου των αρχαίων πολιτισμών και των ιστοριών που αφήνουν πίσω τους.

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

ebook cyclades

Interested in the Cycladic civilization, the history, its art and influence on modern Greek artists?

Then this special  eBook is something you would like to read.
Parallel text in English and Greek

Click here and purchase your eBook.