Από το 2005, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, το Ομιλώ οργανώνει μαθήματα ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού στο νησί της Σύρου. Οι μαθητές μας συνήθως ταξιδεύουν μέσω Αθήνας ή μέσω Μυκόνου και μετά φτάνουν με το πλοίο στην Ερμούπολη, το λιμάνι της Σύρου και πρωτεύουσα όλων των Κυκλάδων. Φτάνοντας και αντικρίζοντας το λιμάνι, έχετε μια υπέροχη θέα προς τους λόφους της Ερμούπολης και της Άνω Σύρου. Κοιτάζοντας αριστερά, προς το νότιο άκρο του λιμανιού βλέπετε επίσης ένα πέτρινο κτίριο που υπήρξε κάποτε το λοιμοκαθαρτήριο του νησιού. Σήμερα το κτίριο είναι υπέροχα φωτισμένο και γι’ αυτό είναι πολύ εύκολο να το εντοπίσετε.
Στο Λαζαρέτο που χτίστηκε κατά το 1839-1841, παρέμεναν για περίπου μία εβδομάδα, οι ταξιδιώτες που προέρχονταν από την Τουρκία ή την Αίγυπτο προκειμένου να αποφευχθεί η πιθανότητα μετάδοσης σοβαρών ασθενειών όπως η πανούκλα.
Όπως μπορείτε να φανταστείτε υπάρχουν πολλά να πούμε για αυτό το πολύ ενδιαφέρον κτίριο και τις διαφορετικές χρήσεις του μέσα στην ιστορία.
Ο αρχιτέκτονας που το έχτισε ήταν ο Βαυαρός μηχανικός του βασιλιά Όθωνα, Βίλχελμ φον Βάιλερ (Wilhelm von Weiler). Είχε 32 διαμερίσματα με τζάκι και ξεχωριστά κουζίνα και μπάνιο για τους ταξιδιώτες, καθώς και μαγειρεία και γραφεία για το διοικητικό προσωπικό.
Τα Λαζαρέτα, λειτούργησαν από το 1840 έως το 1961. Σε αυτά τα 120 ταραγμένα χρόνια της ελληνικής ιστορίας, χρησιμοποιήθηκαν για διαφορετικές ανάγκες: ως λοιμοκαθαρτήριο, ως καταφύγιο για τους πρόσφυγες της Κρήτης, ως φυλακή για εγκληματίες και πολύ αργότερα για πολιτικούς κρατούμενους και ως τρελοκομείο.
Μικρό παράθυρο σε μιαν άλλη εποχή
Τα ερειπωμένα κτίρια που στέκονται εκεί στο νότιο άκρο της Σύρου μαρτυρούν τις συνήθειες και τις κακουχίες μιας άλλης εποχής. Σε πολλά ταξιδιωτικά ημερολόγια της εποχής αναφέρονται και περιγράφονται λεπτομερώς οι συνθήκες διαβίωσης των φιλοξενούμενων του Λοιμοκαθαρτηρίου που έφταναν στην Ερμούπολη ψάχνοντας την περιπέτεια και άλλους ορίζοντες ή απλώς για επαγγελματικούς λόγους.
Εμείς στο Ομιλώ είχαμε την τύχη να διαβάσουμε από πρώτο χέρι ένα τέτοιο ημερολόγιο. Η μαθήτριά μας, Helena Drysdale άνοιξε για μας ένα μικρό παράθυρο σε εκείνη την εποχή φέρνοντάς μας το ταξιδιωτικό ημερολόγιο του Άγγλου προ-προ-προ-πάππου της, George Ferguson.
Παρακάτω θα βρείτε ένα μικρό απόσπασμα από το ημερολόγιο εκείνο. Διαβάζοντάς το, η περιήγηση μας ανάμεσα στα ερείπια των Λαζαρέτων ήταν σαν ένα μικρό ταξίδι μέσα στον χρόνο και την ιστορία. Με την άδεια της Helena, εμείς το μοιραζόμαστε μαζί σας!
Παρακάτω η ελληνική μετάφραση ενός αποσπάσματος από το ημερολόγιο.
Τζωρτζ Φέργκιουσον Μπόουεν
19 Σεπτεμβρίου 1847
Μετά το δείπνο, δηλαδή γύρω στις 5, με μετέφεραν με βάρκα στο Λαζαρέτο, όπου εγκαταστάθηκα σε τρία αρκετά άνετα δωμάτια για τα οποία έπρεπε να πληρώνω 3 δραχμές ή 2 σελίνια την ημέρα. Τα δωμάτια δίπλα μου είχαν καταληφθεί από δύο Έλληνες εμπόρους, εγκαταστημένους στην Μάλτα. Πολύ κόσμιοι και εξυπηρετικοί τύποι. Εγώ είμαι ο μόνος Άγγλος και, με εξαίρεση τους δύο παραπάνω, το μοναδικό άτομο που μπορεί να αξιώσει τον χαρακτηρισμό του τζέντλεμαν.
Ωστόσο, μαζί με εμάς έγκλειστοι βρίσκονται και 50 ή 60 Λεβαντίνοι(1), διαμοιρασμένοι σε θαλάμους ακριβώς σαν εκείνους των φυλακών.
Κάθε θάλαμος έχει τον φύλακά του. Σχεδόν όλοι εδώ κουβαλάνε μπαστούνια με σκοπό, κυρίως, να κρατούν μακριά αυτούς που δεν βρίσκονται στην ίδια καραντίνα μαζί τους. Για εξάσκηση έχουμε μία αυλή γύρω από την οποία βρίσκονται οι θάλαμοι, στις τρεις πλευρές της. Στην τέταρτη υπάρχει ένας διπλόφραχτος χώρος όπου έρχονται οι ξένοι και μας χαζεύουν να περπατάμε πάνω-κάτω σαν άγρια θηρία σε κλουβιά. Επίσης, για να ξεπιανόμαστε λιγάκι κατά τη διάρκεια της ημέρας, υπάρχει μία μικρή βραχώδης παραλία. Κι εννοώ ότι κάνουμε μία απολαυστική βουτιά στην θάλασσα κάθε πρωί. Τα γεύματά μας παρέχονται ικανοποιητικότατα από ένα ξενοδοχείο κολλητά στο Λαζαρέττο, το οποίο με εφοδίασε επίσης με δύο ξεχαρβαλωμένα τραπέζια, ένα σπαστό κρεβάτι, μία λεκάνη και την κανάτα της και δύο ψάθινες καρέκλες.
Τα δωμάτιά μου είναι σχεδόν ετοιμόρροπα, ωστόσο είναι αρκετά άνετα και διαθέτουν μία εξαιρετική θέα στο λιμάνι και στις πόλεις, δηλαδή την Σύρα, την Άνω Πόλη, και την Ερμούπολη – το εξεζητημένο όνομα που δόθηκε στην Κάτω Πόλη κατά το μοντέλο του πρώιμου ρωμαϊκού κράτους, ιδιαιτέρως καθώς η πάνω πόλη κατοικείται αποκλειστικά σχεδόν από Λατίνους, τους απόγονους των Βενετών και των Γενουατών αποίκων και η κάτω από Έλληνες εμπόρους.
Δευτέρα 20 Σεπτεμβρίου – Σάββατο 25,1847.
Βεβαίως, αυτή η εβδομάδα υπήρξε πολύ μονότονη, εντούτοις σχεδόν την ευχαριστήθηκα. Μία μικρή στιγμή απόλυτης ανάπαυσης είναι τόσο αναζωογονητική, μετά από έναν μήνα αδιάκοπου μόχθου και κόπωσης. Εξάλλου είχα την ευκαιρία να συνεχίσω αυτό ημερολόγιο, που είχε περιπέσει σε τρομερή καθυστέρηση και να γράψω ένα σωρό γράμματα, κάτι το οποίο ειλικρινά, πιστεύω ότι δεν θα το είχα καταφέρει διαφορετικά.
Η μοναδική μου ψυχαγωγία είναι η ανάγνωση κάποιων βιβλίων κι εφημερίδων που μου έστειλαν ο Άγγλος και ο Αυστριακός πρόξενος (ο Γουίλκινσον και ο παλιόφιλος Νιτσόλι), το κολύμπι και τα γεύματα, δηλαδή το πρωινό στις 9 και το δείπνο στις 5 και κάποιες παρτίδες σκακιού και ντάμας με έναν Ρωμαίο ιερέα και έναν από τους διπλανούς γείτονές μου.
Κάτω από εμένα μένουν 8 γυναίκες σε ένα δωμάτιο. Ολίγον τι, τρομακτική παρέα! Διασκέδασα, επίσης, διαβάζοντας τις επιγραφές που οι προηγούμενοι ένοικοι έχουν αφήσει στους τοίχους μου. Πολλές από αυτές είναι σαν εκείνες που υπάρχουν σε κανονικές φυλακές. Κάποιος άντρας έχει φτιάξει το ημερολόγιο του εβδομαδιαίου εγκλεισμού του και φαίνεται ότι έπαιρνε μεγάλη χαρά χαράζοντάς το μέρα την μέρα. Ο καλός μου γέρο-φύλακας ονομάζεται Τριαντάφυλλος, Έλληνας από την Κωνσταντινούπολη. Ήταν σκλάβος του τουρκικού στόλου για 9 χρόνια και κατάφερε να δραπετεύσει κατά την διάρκεια της ναυμαχίας του Ναβαρίνου. Αυτός μου έχει, επίσης, χαρίσει ατελείωτη διασκέδαση. Είναι ένας απίστευτα αστείος γέρος, και πρέπει να πω ότι με συγκινεί που απελευθερώθηκε από τα αγγλικά κανόνια.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι ζωές και τα πάθη πολλών Ελλήνων κατά τον πόλεμο της Ανεξαρτησίας ξεπερνούσαν ο,τιδήποτε έχουμε ποτέ διαβάσει στη λογοτεχνία. Θα μου άρεσε να συλλέξω από το στόμα αυτών που τα έζησαν και υπέφεραν, κάποιες από διηγήσεις τους και να τους δώσω μορφή.
Την τελευταία μέρα της παραμονής μας εδώ, μάς επιθεώρησε ένας γιατρός, ο οποίος έχαιρε του κλασικού ονόματος Βελισάριος, αλλά που, απλώς, μας ρώτησε ξεχωριστά αν είμαστε καλά. Το βράδυ ένας γέρο-κατεργάρης από την φρουρά κάτω από εμάς, έπαθε κολικό και υπάρχει μία φοβερή φήμη ότι δεν θα μπορέσουμε να βγούμε για μία ή δύο μέρες ακόμα. Ο γιατρός μάς είπε ψυχρά ότι δεν πρόκειται να βγούμε έξω μέχρι να γυρίσει στις 9, αλλά ο αρχι-φρουρός από μόνος του, ο οποίος παρεμπιπτόντως είναι ένας αγέρωχος μελαμψός Σπαρτιάτης, ήρθε μόλις σκοτείνιασε και μας είπε στα μυστικά ότι θα πρέπει να επιμείνουμε στο δικαίωμά μας να βγούμε στις 6, καθώς κανείς δεν μπορούσε να πει ποια θα ήταν τα αποτελέσματα της εξέτασης του αρρώστου από τον γιατρό και ότι αφού θα έχουμε βγει έξω και θα έχουμε επικοινωνήσει με την πόλη, δεν θα μπορούν να φέρουν όλη την Σύρα στο Λαζαρέτο.
Κυριακή 26 Σεπτεμβρίου, 1847.
Ο χρόνος του εγκλεισμού μας, με ελάχιστα αξιοσημείωτα, έχει περάσει σαν αστραπή. Στις 8 σήμερα το πρωί, και αφού ο γιατρός είχε ανακοινώσει τον άρρωστο ως μη μολυσμένο, ο Σπαρτιάτης φύλακας ήρθε στο δωμάτιό μου κι σφίγγοντάς μου το χέρι μού ευχήθηκε «καλή έξοδο» ελπίζοντας ότι θα έμπαιναν στην παλάμη του λίγες δραχμές.
Διασχίσαμε το λιμάνι με μία βάρκα και έπιασα ένα δωμάτιο καθαρό, αλλά πολύ κατώτερο από τα άνετα διαμερίσματα του Λαζαρέτο, στο ξενοδοχείο D’Angleterre. Το βρήκα πολύ δύσκολο να σκοτώσω την ώρα μου, αλλά επισκέφτηκα τον Άγγλο Πρόξενο και δείπνησα με τον φιλαράκο μου από το βαπόρι, τον Αυστριακό συνάδελφό του, ο οποίος με υποδέχτηκε πολύ καλά. Μόνο που ήταν κομματάκι βαρετό να έχουμε την χοντρή και θρασυτάτη ερωμένη του να κάθεται στην άλλη άκρη του τραπεζιού. Το βραδάκι τούς πήγα μία βαρκάδα στο λιμάνι.
(1) Λεβαντίνοι: αυτοί που έρχονταν από τον Λεβάντε δηλαδή την ανατολική Μεσόγειο
++++++++++++++++++++++++
In the mood to learn more about Greece, with interesting texts in Greek and English + Audio, made by our Omilo teachers?
Then the eBook «Greece; The Ultimate Listening and Reading Comprehension eBook is exactly what you are looking for.
